Nước mắm sá sùng Vân Đồn - Tinh tuý biển cả trong từng giọt nắm
Từ vùng biển trong lành của Vân Đồn (Quảng Ninh), những giọt nước mắm sá sùng được chắt chiu qua từng mẻ cá, ủ ướp công phu, mang trong mình hương vị đậm đà, tinh tế của biển khơi. Là sản phẩm OCOP tiêu biểu của địa phương, nước mắm sá sùng Vân Đồn không chỉ khẳng định chất lượng và uy tín thương hiệu mà còn góp phần quảng bá văn hóa ẩm thực biển Đông Bắc – nơi con người gửi trọn tâm huyết để gìn giữ hương vị truyền thống quê hương.
Từ đặc sản vùng biển đến thương hiệu quê hương
Nằm bên bờ vịnh Bái Tử Long, tại Đặc khu Vân Đồn (Quảng Ninh) từ lâu nổi tiếng với nghề làm nước mắm truyền thống. Giữa muôn vàn sản vật biển, nước mắm sá sùng được xem là “báu vật” bởi được chế biến từ loại hải sản quý hiếm – sá sùng, loài giun biển sinh sống ở vùng cát sạch, có giá trị dinh dưỡng cao và hương vị đặc trưng hiếm có.
 |
| Nước mắm sá sùng Vân Đồn. |
Nguyên liệu tinh tuyển – bí quyết làm nên vị mắm đỉnh cao
Để cho ra đời một giọt mắm sá sùng đậm đà, người dân Vân Đồn phải tỉ mỉ từ khâu chọn nguyên liệu. Cá cơm tươi được ủ cùng muối hạt Bà Rịa trong chum sành truyền thống, kết hợp sá sùng khô – “linh hồn” của nước mắm. Chính sự hòa quyện giữa cá, muối và vị ngọt thanh tự nhiên từ sá sùng đã tạo nên thứ nước mắm có độ đạm cao, vị dịu, hậu ngọt sâu, khác biệt hoàn toàn với các loại nước mắm thông thường.
 |
| Những nguyên liệu đc chọn kỹ càng để ủ mắm. |
Công phu trong từng mẻ mắm – Giọt tinh chất của thời gian
Sau khi chuẩn bị nguyên liệu, người làm mắm bắt đầu ủ chượp – khâu quan trọng nhất quyết định chất lượng.
Bước 1: Cá được xếp xen kẽ với muối trong chum sành, theo tỷ lệ khoảng 3 phần cá, 1 phần muối, để đảm bảo lên men tự nhiên.
Bước 2: Sá sùng khô được giã nhỏ, cho vào cùng hỗn hợp chượp, trộn đều để tạo vị ngọt dịu và tăng độ đạm.
Bước 3: Chum mắm được bịt kín, đặt nơi thoáng mát, ủ từ 12 đến 18 tháng. Trong suốt thời gian này, người làm phải thường xuyên phơi nắng, đảo chượp, giúp mắm “chín” đều, dậy hương và đạt màu cánh gián sánh mịn.
Bước 4: Khi mắm đã chín, người dân tiến hành rút nỏ – lọc lấy phần nước trong, sau đó đem phơi nắng nhẹ thêm vài ngày để mắm đạt độ sánh, thơm đậm và giữ được lâu.
 |
| Nguyên liệu cá để chế biến nước mắm sá sùng được ủ chượp trong các chum trong thời gian 24 tháng và được phơi dưới ánh nắng mặt trời. |
Tất cả đều được làm thủ công, không dùng phụ gia hay chất bảo quản – bởi với người Vân Đồn, mắm ngon là mắm của thời gian, nắng gió và bàn tay thật thà.
Hương vị độc bản – Dấu ấn của biển cả
Mỗi giọt nước mắm sá sùng chứa đựng vị mặn mòi của biển, vị ngọt thanh của sá sùng và hương cá chín tự nhiên. Vị mắm đầu tiên chạm lưỡi mặn mà, rồi dịu dần, để lại hậu ngọt sâu và thơm nồng khó quên. Nước mắm sá sùng không chỉ để chấm mà còn được xem là gia vị cao cấp, làm nổi bật hương vị của nhiều món ăn Việt, đặc biệt là các món hải sản và thịt kho truyền thống.
Giá trị dinh dưỡng và ý nghĩa văn hóa
Sá sùng chứa hơn 17 loại axit amin, nhiều protein, kẽm và khoáng chất thiết yếu, giúp tăng cường sức khỏe, phục hồi năng lượng. Nước mắm làm từ loại hải sản này vì thế không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng, là món quà quý từ biển cả. Bên cạnh giá trị ẩm thực, nước mắm sá sùng còn là biểu tượng của văn hóa lao động cần cù, là niềm tự hào của người dân vùng biển Vân Đồn qua bao thế hệ.
Khẳng định vị thế trong chương trình OCOP Quảng Ninh
 |
| Nước mắm sá sùng Vân Đồn trở thành sản phẩm tiêu biểu đại diện cho tinh thần đổi mới gắn liền với giá trị truyền thống. |
Được công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao, nước mắm sá sùng Vân Đồn trở thành sản phẩm tiêu biểu đại diện cho tinh thần đổi mới gắn liền với giá trị truyền thống. Không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương, sản phẩm còn giúp quảng bá hình ảnh Quảng Ninh – vùng đất nơi mỗi giọt mắm mang hương vị của biển, của người và của ký ức quê hương.
Không chỉ là gia vị trong mỗi bữa cơm, nước mắm sá sùng Vân Đồn còn là kết tinh của đất – trời – biển và tình người vùng đảo. Từ đôi tay khéo léo của người dân, những con sá sùng nhỏ bé đã hóa thành thứ “vàng lỏng” mang hương vị mặn mòi, ngọt hậu và đậm đà bản sắc.
Ngày nay, khi các sản phẩm OCOP đang dần khẳng định chỗ đứng trên thị trường, nước mắm sá sùng Vân Đồn không chỉ góp phần quảng bá hình ảnh Quảng Ninh, mà còn truyền tải câu chuyện về sự gìn giữ nghề truyền thống, niềm tự hào và tinh thần sáng tạo của người dân miền biển. Mỗi giọt mắm là một giọt hồn quê, là lời mời gọi thân thương dành cho du khách đến và cảm nhận vị biển trong từng bữa ăn giản dị mà trọn vẹn nghĩa tình.
