Từ nguyên liệu trồng trên những bãi bồi sông Hậu đến kỹ thuật dệt tinh xảo, mỗi tấm chiếu Định Yên là kết tinh của sự cần cù, tài hoa và bản sắc văn hoá dân gian. Ảnh VTV

Tinh hoa nghề dệt từ vùng đất bãi bồi sông Hậu

TTxVN đưa tin, nằm ven dòng sông Hậu hiền hòa, làng chiếu Định Yên được thiên nhiên ưu đãi với đất phù sa màu mỡ, rất thích hợp để trồng cây lác và cây bố – hai nguyên liệu chính làm nên những tấm chiếu nổi tiếng. Theo các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, những cư dân đầu tiên đặt chân đến vùng đất này có nguồn gốc từ đồng bằng ven biển Bắc Bộ như Thái Bình, Nam Định. Họ mang theo nghề dệt chiếu truyền thống và dần gây dựng nên một làng nghề trăm năm tuổi.

Nghề dệt chiếu đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì và kinh nghiệm truyền qua nhiều thế hệ. Người thợ cho biết, chọn lác là khâu quan trọng nhất: sợi phải đều, không quá to, không quá nhuyễn. Lác sau thu hoạch được phơi nắng chừng 30 phút đến một giờ để tăng độ giòn, giúp sợi dễ nhuộm và bền hơn khi dệt.

Người thợ cho biết, chọn lác là khâu quan trọng nhất: sợi phải đều, không quá to, không quá nhuyễn. Ảnh VTV

Nhuộm lác là công đoạn thể hiện nhiều kỹ thuật thủ công tinh tế. Phẩm màu được nấu trong nước sôi, từng bó lác nhỏ được nhúng nhiều lần để đạt độ đậm nhạt mong muốn. Sau đó, sợi lác lại được phơi nắng để màu bền và sắc nét hơn trước khi đưa vào khung dệt.

Khi bước vào dệt, người thợ phải phối hợp nhuần nhuyễn giữa kỹ thuật và thẩm mỹ. Mỗi loại chiếu – từ chiếu trắng đơn giản đến chiếu hoa, chiếu vảy ốc – đều đòi hỏi sự tính toán tỉ mỉ trong phân bổ màu sắc và tạo họa tiết. Những mẫu chiếu khó như chiếu hoa hay chiếu vảy ốc yêu cầu người thợ “bắt chữ” đều đặn, cân đối, tạo nên tổng thể bắt mắt và hài hòa.

Bản sắc văn hóa trong từng tấm chiếu và giá trị kinh tế cộng đồng

Chiếu Định Yên gây ấn tượng bằng sự đa dạng về hoa văn, kiểu dáng và màu sắc. Ảnh VTV

Chiếu Định Yên gây ấn tượng bằng sự đa dạng về hoa văn, kiểu dáng và màu sắc. Bên cạnh chiếu trắng truyền thống, làng nghề còn nổi tiếng với chiếu con cò, chiếu cưới hay các loại chiếu in hoa văn đậm chất dân gian. Những họa tiết quen thuộc như vảy ốc, trà niên, con cờ… gợi nhớ đến thiên nhiên và đời sống lao động mộc mạc nhưng sinh động của người dân đồng bằng.

Không chỉ là vật dụng gia đình, tấm chiếu Định Yên còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, thể hiện tinh thần lao động cần cù và bàn tay khéo léo của người thợ. Mỗi sản phẩm là sự kết tinh của kỹ năng thủ công truyền đời, là niềm tự hào gắn bó giữa người dân với mảnh đất quê hương.

Nghề dệt chiếu từ lâu đã trở thành nguồn thu nhập chính của hàng trăm hộ dân tại Định Yên. Việc duy trì sản xuất giúp tạo công ăn việc làm cho lao động nông thôn, góp phần ổn định kinh tế địa phương và giữ gìn nét đẹp nghề truyền thống giữa nhịp sống hiện đại.

Đặc biệt, năm 2013, nghề dệt chiếu Định Yên được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định 3084/QĐ-BVHTTDL. Đây là sự ghi nhận xứng đáng đối với giá trị văn hóa – kinh tế của làng nghề, đồng thời là động lực để địa phương tiếp tục bảo tồn và phát huy truyền thống quý báu này.