Xác thực danh tính người livestream: Giải pháp kiểm soát thị trường thương mại điện tử

Dự thảo Luật gồm 7 chương, 48 điều, được xây dựng nhằm cập nhật các quy định hiện hành và bổ sung những điểm mới để quản lý thương mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là hoạt động livestream bán hàng và tiếp thị liên kết. Hoạt động này trở thành xu hướng phổ biến nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ thông tin sai lệch, gian lận thương mại và hàng hóa xuất xứ không rõ ràng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: “Hoạt động livestream bán hàng và tiếp thị liên kết phát triển nhanh, nhưng nếu không có quy định xác thực danh tính và cơ chế kiểm soát nội dung, sẽ tiềm ẩn nguy cơ thông tin sai lệch, gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Dự thảo Luật nhằm tăng cường minh bạch, nâng cao trách nhiệm của các nền tảng và bảo vệ quyền lợi của người dân.”

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày tờ trình dự thảo Luật Thương mại điện tử. Ảnh: Quốc hội

Các điểm nổi bật của dự thảo bao gồm:

Chủ nền tảng thương mại điện tử phải xác thực danh tính người livestream theo quy định pháp luật về định danh và xác thực điện tử.

Nền tảng phải công khai cơ chế kiểm soát nội dung livestream, đảm bảo người bán không cung cấp thông tin sai lệch về hàng hóa, dịch vụ, xuất xứ, chất lượng, giá cả hay khuyến mại.

Với hàng hóa/dịch vụ phải phê duyệt quảng cáo, người livestream phải thực hiện đúng nội dung đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận.

Trách nhiệm nền tảng và kỳ vọng về minh bạch thương mại điện tử

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban đề nghị hoàn thiện quy định về trách nhiệm của chủ quản các loại hình nền tảng TMĐT, bảo đảm tính hợp lý, khả thi và phù hợp với đặc trưng từng loại hình nền tảng. Mức độ tham gia của nền tảng vào quá trình giao kết hợp đồng trên môi trường số sẽ là cơ sở quan trọng để xác định trách nhiệm pháp lý cụ thể.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quốc hội

Với các mạng xã hội có hoạt động TMĐT, Ủy ban đề nghị làm rõ phạm vi trách nhiệm của chủ quản nền tảng, xác định dựa trên việc nền tảng có chức năng đặt hàng trực tuyến, livestream bán hàng gắn với đặt hàng trực tuyến, hoặc có tính năng hỗ trợ thanh toán, logistics, kể cả hình thức tích hợp với chức năng liên lạc trực tuyến.

Đối với hoạt động livestream bán hàng và tiếp thị liên kết, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh cần quy định rõ ràng các khía cạnh thuộc phạm vi điều chỉnh riêng của Luật TMĐT, đồng thời phân định với các nội dung chung do Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng điều chỉnh.

Ngoài ra, dự thảo Luật quy định chi tiết trách nhiệm của các nền tảng:

Lưu trữ thông tin giao dịch, dữ liệu người bán, người livestream tối thiểu 1 năm đối với thông tin đăng tải và 3 năm đối với hợp đồng giao dịch.

Thực hiện báo cáo định kỳ; các nền tảng lớn phải báo cáo liên tục kết quả gỡ bỏ nội dung vi phạm theo thời gian thực.

Áp dụng cơ chế kiểm duyệt tự động trước khi hiển thị, rà soát và gỡ bỏ nội dung vi phạm ngay khi phát hiện.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: “Các nền tảng lớn phải báo cáo liên tục kết quả gỡ bỏ nội dung vi phạm, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý. Đây là bước quan trọng để thị trường phát triển lành mạnh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.”

Dự thảo cũng mở rộng quản lý hoạt động tiếp thị liên kết, yêu cầu định danh người tham gia, kiểm soát liên kết với hàng hóa/dịch vụ vi phạm pháp luật và cấm sử dụng thông tin sai lệch gây nhầm lẫn.

Khi Luật chính thức được thông qua, các quy định này sẽ giúp thị trường thương mại điện tử minh bạch, cạnh tranh công bằng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời nâng cao trách nhiệm pháp lý của nền tảng số trong quản lý nội dung.