Các lô đất đấu giá tại khu Ngõ Ba, xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai (cũ), TP Hà Nội. Ảnh: BĐS Tâm Phúc

Chế tài mạnh tay với người bỏ cọc đấu giá đất

Dự thảo nghị quyết của Bộ Tư pháp nêu rõ, trường hợp người trúng đấu giá quyền sử dụng đất nhưng vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến kết quả đấu giá bị hủy sẽ không được nhận lại khoản tiền cọc. Ngoài ra, họ phải bồi thường các chi phí tổ chức đấu giá, giá dịch vụ đấu giá tài sản và các chi phí liên quan theo thông báo của cơ quan có thẩm quyền.

Về mức độ xử lý, cá nhân trúng đấu giá đất nhưng bỏ cọc, không nộp tiền sẽ bị cấm tham gia đấu giá quyền sử dụng đất từ 2 đến 5 năm. Trường hợp nộp không đầy đủ tiền đất sẽ bị cấm từ 6 tháng đến 3 năm. Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kết quả trúng đấu giá là nơi quyết định thời hạn cấm, với quyết định được ban hành trong 10 ngày kể từ ngày hủy kết quả đấu giá. Thông tin này sẽ được công khai trên Cổng đấu giá tài sản quốc gia.

Ngoài ra, dự thảo cũng quy định mức tiền đặt trước khi tham gia đấu giá quyền sử dụng đất (tiền cọc) tối thiểu 20%, tối đa 50% giá khởi điểm, tăng gấp 3 lần so với quy định hiện hành. Trước đây, cá nhân đấu giá phải nộp cọc từ 5–20% giá khởi điểm, tổ chức từ 10–20%. Việc tăng cọc được kỳ vọng hạn chế tình trạng nâng giá, thổi giá đất rồi bỏ cọc, đảm bảo sự ổn định của thị trường bất động sản.

Ngăn chặn cơn sốt đất ảo và lợi dụng đấu giá

Hoạt động đấu giá đất tại Hà Nội, đặc biệt các xã vùng ven như Thanh Cao, Tiền Yên, Sóc Sơn, đã từng gây ra cơn sốt đất ảo, khi giá đất bị đẩy lên hơn 100 triệu đồng/m². Các phiên đấu giá nhỏ từ vài chục đến hơn 100 lô đất đã bị "cò" đất lợi dụng để làm giá, gây nhiễu loạn thị trường. Hiện tượng này không chỉ diễn ra ở Hà Nội mà còn lan rộng sang các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc.

Bộ Tư pháp cho rằng, việc nâng mức đặt cọc và áp dụng lệnh cấm tham gia đấu giá đất có thời hạn từ 6 tháng đến 5 năm là cần thiết để ngăn chặn tình trạng trên. Nếu dự thảo nghị quyết được thông qua, người bỏ cọc sẽ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại phát sinh từ việc tổ chức cuộc đấu giá, bao gồm chi phí dịch vụ và chi phí tổ chức, đồng thời bị cấm tham gia đấu giá tiếp theo.

Một số phiên đấu giá gần đây tại Hà Nội cho thấy, tình trạng bỏ cọc diễn ra phổ biến. Ví dụ, tại phiên đấu 69 thửa đất xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai cũ, chỉ 13 lô trong tổng số 69 lô đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính; khoảng 80% lô đất có giá trúng từ 80 triệu đến hơn 100 triệu đồng/m² không nộp tiền. Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại quận Hà Đông cũ, với 22 trên 27 thửa đất trúng đấu giá chưa được thanh toán.

Dự thảo nghị quyết cũng nhận được phản hồi liên quan đến quyền công dân. Một số ý kiến cho rằng, việc cấm tham gia đấu giá đất có thể hạn chế quyền cơ bản. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp khẳng định, theo Bộ luật Dân sự, cá nhân vi phạm nghĩa vụ dân sự có thể bị tòa án yêu cầu bồi thường. Việc cấm đấu giá không coi là hạn chế quyền con người hay quyền công dân, đồng thời không ảnh hưởng đến quyền tự do kinh doanh, vì đấu giá tài sản không phải là ngành nghề kinh doanh.

Dự thảo nghị quyết dự kiến có hiệu lực từ ngày ban hành đến 28/2/2027, hứa hẹn sẽ giúp thị trường đấu giá đất phát triển minh bạch và hạn chế các hành vi lợi dụng đấu giá để trục lợi.

Bộ Tài chính bỏ đề xuất áp thuế 20% trên lãi chuyển nhượng bất động sản

Tầm nhìn của giới đầu tư bất động sản sành sỏi tại Flamingo Cát Bà Resorts

Thủ tướng: Thị trường bất động sản còn nhiều vướng mắc cần tháo gỡ