Hành trình biến vùng cát trắng Quảng Trị thành vựa khoai deo tiền tỷ
Không khuất phục trước cái nghèo trên vùng cát bỏng rát xã Cam Hồng (Quảng Trị), vợ chồng cựu chiến binh Phan Xuân Lâm đã tiên phong gây dựng thương hiệu khoai deo Lâm Hường đạt chuẩn OCOP, mở hướng làm giàu bền vững cho 900 hộ nông dân.
Khát vọng thoát nghèo từ tài nguyên bản địa
Báo Quảng Trị đưa tin, Năm 1991, rời quân ngũ sau những năm tháng làm nghĩa vụ quốc tế tại Campuchia, cựu chiến binh (CCB) Phan Xuân Lâm trở về quê hương với hành trang là ý chí người lính nhưng đối mặt với thực tế đầy gian khó. Vùng cát trắng xã Cam Hồng (thuộc huyện Lệ Thủy cũ, nay là tỉnh Quảng Trị) vốn khắc nghiệt với nạn cát bay, cát chảy, khiến cuộc sống người dân quanh năm bấp bênh.
 |
| Vùng trồng nguyên liệu khoai lang mở rộng trên vùng cát trắng. |
Những ngày đầu, vợ chồng anh Lâm, chị Hường phải xoay xở đủ nghề. Chị Hường ngày ngày "chạy chợ", đổi từng mớ rau, củ khoai lấy gạo, thịt đắp đổi qua ngày. Chính trong những tháng năm lăn lộn ấy, anh chị nhận thấy nghịch lý: Cây khoai lang sống khỏe trên cát, chất lượng củ rất tốt nhưng người nông dân vẫn nghèo vì điệp khúc "được mùa mất giá", đầu ra hoàn toàn phụ thuộc vào thương lái.
Trăn trở tìm hướng đi mới, anh Phan Xuân Lâm chia sẻ: "Chúng tôi nhận ra rằng, muốn làm giàu bền vững thì không thể sản xuất manh mún. Phải liên kết lại, phải chế biến sâu để nâng cao giá trị nông sản, thay vì chỉ bán thô với giá rẻ mạt".
Từ suy nghĩ đó, anh chị đã vận động các hộ dân thành lập tổ hợp tác. Đến năm 2018, Hợp tác xã Sản xuất, Kinh doanh và Dịch vụ (HTX SXKD và DV) khoai lang Lâm Hường chính thức ra đời, đánh dấu bước chuyển mình từ kinh tế hộ gia đình sang mô hình kinh tế tập thể chuyên nghiệp.
Đột phá công nghệ, nâng tầm đặc sản OCOP
Xác định "thương hiệu" là chìa khóa để vươn xa, ngay sau khi thành lập, HTX Lâm Hường đã mạnh dạn đầu tư nhà xưởng và hệ thống máy móc hiện đại như: lò hấp, máy sấy, máy đảo khoai, thiết bị đóng gói tự động.
Quy trình sản xuất được chuẩn hóa từ vùng nguyên liệu. Bà con nông dân được hướng dẫn canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, ứng dụng công nghệ sinh học để tạo ra củ khoai sạch, an toàn. Nhờ sự đầu tư bài bản, năm 2019, hai sản phẩm chủ lực là khoai deo và khoai deo sấy gừng của HTX đã vinh dự đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.
 |
| Quảng bá thương hiệu khoai deo Lâm Hường. Ảnh: T.L |
Hiện nay, mỗi năm HTX chế biến khoảng 40 tấn nguyên liệu, cung ứng ra thị trường 10 tấn thành phẩm chất lượng cao. Doanh thu đạt 900 triệu đồng/năm, lợi nhuận ròng khoảng 300 triệu đồng. Các sản phẩm của Lâm Hường không chỉ đa dạng về mẫu mã (bánh xoài tinh bột khoai, khoai sấy, tinh bột khoai...) mà còn có đầy đủ mã số, mã vạch, chỉ dẫn địa lý, tạo được lòng tin vững chắc nơi người tiêu dùng.
Liên kết bền vững, "phủ xanh" vùng cát trắng
Giá trị lớn nhất mà mô hình của vợ chồng CCB Phan Xuân Lâm mang lại không chỉ là lợi nhuận kinh tế, mà là sự hồi sinh của vùng đất cát. Từ những diện tích hoang hóa, nay màu xanh của khoai lang đã trải dài tít tắp.
HTX hiện đang bao tiêu sản phẩm cho khoảng 900 hộ dân với tổng diện tích vùng nguyên liệu lên tới 150ha. Nhờ có đầu ra ổn định, người dân yên tâm bám đất, bám làng, đầu tư thâm canh tăng năng suất.
Anh Nguyễn Văn Hợp, một hộ dân liên kết chia sẻ: "Nhờ anh Lâm, chị Hường bao tiêu đầu ra mà nông dân chúng tôi không còn lo cảnh ế ẩm. Cây khoai lang trên cát giờ đây thực sự đã trở thành cây giảm nghèo, cây làm giàu".
Đánh giá về mô hình này, ông Phạm Công Hợi, Phó Chủ tịch Hội CCB xã Cam Hồng khẳng định: "Vợ chồng CCB Phan Xuân Lâm là điển hình tiêu biểu cho tinh thần đồng đội, tương thân tương ái. Họ không chỉ làm giàu cho bản thân mà còn kéo cả cộng đồng cùng đi lên, đúng như lời Bác Hồ dạy".
Từ món ăn dân dã cứu đói năm xưa, khoai deo Lâm Hường nay đã đàng hoàng nằm trên kệ các siêu thị lớn, trở thành quà tặng đặc sản mang đậm hương vị nắng gió miền Trung, khẳng định bản lĩnh và tư duy đổi mới của người lính thời bình.
