Đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước được thu hồi đất để phục vụ phát triển quốc gia
Chiều 18/11, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, thừa ủy quyền của Chính phủ, đã trình Quốc hội dự thảo nghị quyết về các cơ chế, chính sách tháo gỡ vướng mắc khi thi hành Luật Đất đai, trong đó đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước được thu hồi đất nhằm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng. Theo dự thảo, Chính phủ đề xuất ba trường hợp được thu hồi đất để triển khai các mục tiêu phát triển quốc gia.
Thứ nhất, Nhà nước được thu hồi đất nhằm thực hiện các dự án đặc thù như khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế. Thứ hai, áp dụng đối với dự án sử dụng đất thông qua cơ chế thỏa thuận quyền sử dụng đất khi hết thời hạn nhưng chưa đạt 100% đồng thuận, trong đó tỷ lệ tối thiểu phải đạt trên 75% diện tích và trên 75% số lượng người sử dụng đất. Khi đáp ứng điều kiện này, HĐND cấp tỉnh có thể xem xét quyết định thu hồi phần diện tích còn lại để giao hoặc cho thuê đất cho chủ đầu tư.
![]() |
Đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước được thu hồi đất để phục vụ phát triển quốc gia |
Trường hợp thứ ba là thu hồi đất để tạo quỹ thanh toán cho các dự án theo hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao) hoặc tạo điều kiện cho tổ chức tiếp tục thuê đất phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Bộ trưởng Trần Đức Thắng nêu rõ, giá đất để tính bồi thường và tái định cư sẽ căn cứ theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh; đồng thời bảng giá này còn được áp dụng trong các hoạt động tính tiền sử dụng đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng, đấu giá, thu thuế, phí, lệ phí và xử phạt.
Theo dự thảo, HĐND cấp tỉnh sẽ ban hành bảng giá đất, áp dụng từ ngày 1/1/2026 và được điều chỉnh khi cần thiết. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đánh giá, việc bổ sung các trường hợp Nhà nước thu hồi đất là giải pháp cần thiết nhằm tháo gỡ vướng mắc trong các dự án lớn khi chủ đầu tư gặp khó khăn trong giải phóng mặt bằng dù đã đạt tỷ lệ thỏa thuận cao.
Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ căn cứ xác định tỷ lệ diện tích và số người đồng thuận; đồng thời xử lý phù hợp đối với phần diện tích còn lại, đảm bảo nguyên tắc tôn trọng quyền con người, quyền lợi người có đất bị thu hồi và hạn chế khiếu kiện.
Bên cạnh đó, cần có giải pháp bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước – nhà đầu tư – người dân, tránh phát sinh tranh chấp khi áp dụng giá bồi thường theo bảng giá đất nhà nước thấp hơn giá thị trường. Một số ý kiến cho rằng, cơ chế này cần nghiên cứu kỹ lưỡng, có thể thực hiện thí điểm trước tại một số địa phương.
Liên quan đến bảng giá đất, Ủy ban Kinh tế và Tài chính khẳng định Nhà nước là đại diện chủ sở hữu đất đai và cần giữ vai trò chủ lực trong kiểm soát giá đất, đồng thời cần bổ sung nguyên tắc cụ thể khi quy định hệ số điều chỉnh để tránh khoảng trống pháp lý.









