Theo số liệu cập nhật đến thời điểm 10h17 ngày 14/4 của Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) trên trang https://www.customs.gov.vn/default.aspx, số lượng gạo được các doanh nghiệp (DN) mở tờ khai xuất khẩu đã đạt 399,999.73 tấn, trên tổng số hạn ngạch xuất khẩu tháng 4/2020 là 400.000 tấn.

Như vậy, từ thời điểm Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 1106/QĐ-BCT công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 4/2020, có hiệu lực từ 0 giờ ngày 11/4, đến nay số lượng gạo đăng ký xuất khẩu chỉ thiếu 0.27 tấn.

Thống kê trên trang https://www.customs.gov.vn/default.aspx. Ảnh chụp màn hình

Đáng nói, nhiều doanh nghiệp tại Đồng bằng Sông Cửu Long có ý kiến về việc không thể tham gia xuất khẩu gạo trong tháng 4 do trục trặc trong quá trình đăng ký Tờ khai hải quan trực tuyến. Cụ thể như ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (ở Cần Thơ) đã ký đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương cho rằng cơ quan hải quan mở phần mềm hệ thống khai hải quan điện tử không minh bạch.

Trong đơn gửi Thủ tướng Chính phủ, DN này nêu rõ ngay sau khi nhận được thông tin về việc xuất khẩu gạo, nhân viên công ty đã túc trực trên máy tính để mở tờ khai cho những lô hàng khai dang dở từ ngày 24/3. Nhân viên công ty trực khai Hải Quan đến 21 giờ đêm ngày 11/4, nhưng hệ thống phần mềm Hải quan điện tử không mở; công ty cũng không tìm thấy bất kỳ thông tin công bố hoặc công văn có liên quan về việc mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai và thông quan hàng gạo của Hải quan.

Trước sự việc trên, đại diện Tổng cục Hải quan cho biết “thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh và hạn hán, xâm nhập mặn, ngày 10/4, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng Tư và có hiệu lực kể từ 0 giờ ngày 11/4.”

Ảnh minh họa

Cụ thể, quy định về nguyên tắc quản lý hạn ngạch như sau: Thương nhân đăng ký tờ khai hải quan trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước. Số lượng khai trên tờ khai hải quan đã đăng ký sẽ được trừ lùi vào số lượng được phép xuất khẩu trong tháng Tư. Tờ khai hải quan có giá trị làm thủ tục hải quan cho tới khi tổng số lượng đăng ký xuất khẩu của các tờ khai chạm mốc 400.000.

Theo đó, hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan (VNACCS/VCIS) sẽ hoạt động theo nguyên tắc xử lý tự động. Để thực hiện Quyết định của Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan đã thiết lập các chỉ tiêu thông tin trên Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử. Kể từ 24 giờ ngày 11/4, hệ thống đã mở hoạt động theo nguyên tắc tự động tiếp nhận, tự động trừ lùi số lượng gạo xuất khẩu trong hạn ngạch được phép xuất khẩu theo nguyên tắc tờ khai đăng ký trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước.

Đại diện ngành Hải quan cũng khẳng định ngay sau khi người khai hải quan gửi thông tin tờ khai hải quan đến hệ thống, công chức hải quan không có bất kỳ sự can thiệp. Và, hệ thống xử lý dữ liệu điện tự động dừng tiếp nhận thông tin đăng ký tờ khai hải quan nếu số lượng đăng ký chạm mốc hạn ngạch được phép xuất khẩu trong tháng Tư (là 400.000 tấn).

Hà Linh