Tăng thuế thuốc lá hướng đến bảo vệ sức khỏe cộng đồng
Việt Nam hiện nằm trong top 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc cao nhất thế giới và mức thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá cũng thuộc nhóm thấp nhất toàn cầu. Tăng thuế thuốc lá là một trong những giải pháp hiệu quả để giảm tỷ lệ hút thuốc, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng về lâu dài.
| Phát hiện xe tải vận chuyển hơn 9.000 bao thuốc lá nhập lậu Nguy cơ từ thuốc lá điện tử đối với thanh thiếu niên Khuyến nghị tăng thuế suất đối với mặt hàng thuốc lá |
Gánh nặng bệnh tật do thuốc lá gây ra
Theo Bộ Y tế, bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Việt Nam, chiếm tới 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích. Hàng triệu người đang phải chịu đựng các bệnh như tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, phổi tắc nghẽn mãn tính và ung thư. Trong đó, thuốc lá là yếu tố nguy cơ đứng thứ hai gây bệnh không lây nhiễm, chứa tới 69 chất gây ung thư và nhiều chất gây hại cho tim mạch, hệ hô hấp, cũng như sức khỏe sinh sản.
 |
| Tăng thuế thuốc lá hướng đến bảo vệ sức khỏe cộng đồng |
Các số liệu từ Bệnh viện K cho thấy có đến 96,8% bệnh nhân ung thư phổi từng hút thuốc lá. Tỷ lệ tử vong do thuốc lá mỗi năm ở Việt Nam ước tính khoảng 104.300 ca. Trong đó, hút thuốc thụ động cũng là nguyên nhân dẫn đến 18.800 ca tử vong.
Thuế thuốc lá ở mức thấp làm tăng khả năng tiếp cận
Theo Thạc sĩ Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá, mức thuế thuốc lá ở Việt Nam hiện nay chiếm khoảng 36% giá bán lẻ, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 62% toàn cầu và mức khuyến nghị 75% của WHO. Giá thuốc lá thấp làm tăng khả năng tiếp cận cho thanh thiếu niên và những người có thu nhập thấp, khiến việc kiểm soát tỷ lệ hút thuốc trở nên khó khăn.
Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm. Tuy nhiên, WHO cho rằng với tốc độ này, Việt Nam khó đạt mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới xuống dưới 36% vào năm 2030, trừ khi có những biện pháp mạnh tay hơn như tăng thuế.
 |
| Tăng thuế thuốc lá hướng đến bảo vệ sức khỏe cộng đồng |
Hiệu quả của việc tăng thuế thuốc lá
Tăng thuế là cách hiệu quả nhất để giảm khả năng tiếp cận thuốc lá, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên và các đối tượng dễ bị tổn thương. Theo mô hình TaXSim của WHO, nếu áp dụng mức thuế tăng dần, đạt mức 15.000 đồng/bao vào năm 2030, tỷ lệ hút thuốc ở nam giới có thể giảm xuống 35,8%, đạt mục tiêu chiến lược quốc gia. Giá thuốc lá cao sẽ trở thành rào cản, ngăn cản thanh thiếu niên và người có thu nhập thấp khỏi việc bắt đầu hoặc duy trì thói quen hút thuốc.
Lợi ích kinh tế từ việc tăng thuế thuốc lá
Không chỉ giảm gánh nặng bệnh tật, tăng thuế thuốc lá còn giúp huy động nguồn thu đáng kể cho ngân sách. Ước tính, biện pháp này có thể mang lại thêm khoảng 29,3 nghìn tỷ đồng mỗi năm vào năm 2030, giúp Chính phủ có thêm nguồn lực đầu tư cho các chương trình phát triển bền vững.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, nhấn mạnh rằng tăng thuế thuốc lá là giải pháp nhanh và hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ hút thuốc, bảo vệ sức khỏe người dân và đạt được mục tiêu của Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá.
