Ngành hàng sầu riêng Việt Nam đang trải qua một mùa vụ với những diễn biến trái chiều chưa từng có.

Kim ngạch xuất khẩu bùng nổ nhờ sản lượng tăng vọt

Chưa bao giờ ngành rau quả Việt Nam chứng kiến sự bứt phá ngoạn mục của sầu riêng như hiện nay. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, tháng 8/2025, xuất khẩu sầu riêng đã đạt giá trị kỷ lục 589 triệu USD. Đà tăng trưởng này không dừng lại mà còn bùng nổ mạnh mẽ hơn. Các số liệu cập nhật nhất cho thấy chỉ trong 15 ngày đầu tháng 9, xuất khẩu rau quả đã mang về 650 triệu USD, trong đó sầu riêng là động lực chính. Ước tính cả tháng 9, con số này có thể vọt lên 800-900 triệu USD – mức cao chưa từng có trong lịch sử.

Lũy kế 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng đạt 1,79 tỉ USD. Dù con số này vẫn còn giảm nhẹ 16% so với cùng kỳ năm trước do ảnh hưởng từ những tháng đầu năm trầm lắng, nhưng sự tăng tốc thần kỳ trong quý III đã gần như xóa nhòa khoảng cách. Với đà này, mục tiêu xuất khẩu 2,5 tỷ USD, thậm chí là 3,7 tỷ USD cho cả năm 2025 là hoàn toàn khả thi.

Động lực chính cho sự tăng trưởng này đến từ thị trường Trung Quốc. Theo thống kê, trong tháng 8, thị trường tỷ dân đã nhập khẩu 572 triệu USD sầu riêng, chiếm tới 97% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Nghị định thư xuất khẩu chính ngạch được ký kết đã mở toang cánh cửa, giúp lượng hàng hóa khổng lồ được thông quan thuận lợi.

Tuy nhiên, yếu tố then chốt lý giải cho nghịch lý giá giảm - kim ngạch tăng chính là sự bùng nổ về sản lượng. Năm 2025, Việt Nam bước vào giai đoạn thu hoạch rộ ở các vùng chuyên canh lớn, đặc biệt là Tây Nguyên. Chỉ riêng "thủ phủ" Đắk Lắk đã có gần 40.000 ha, với sản lượng dự kiến lên tới 390.000 tấn quả tươi. Sản lượng thu hoạch tăng đột biến đã bù lại cho sự sụt giảm về giá trên mỗi kilogam, tạo ra tổng giá trị xuất khẩu khổng lồ. Nói cách khác, Việt Nam đang "lấy số lượng bù chất lượng giá", bán được nhiều hàng hơn bao giờ hết.

Nỗi lo nhà vườn và cơ hội phát triển bền vững

Trái ngược với những con số xuất khẩu ấn tượng, không khí tại nhiều nhà vườn lại không hoàn toàn vui vẻ. Nếu như năm 2024, nhiều vườn bán xô với giá hơn 80.000 đồng/kg, thì năm nay chỉ còn hơn 60.000 đồng/kg. Thậm chí, nhiều vườn trồng không đạt chuẩn, chất lượng trái không đồng đều chỉ bán được dưới 30.000 đồng/kg. Cập nhật đến cuối tháng 9, giá sầu riêng Dona loại A tại vựa dao động quanh mức 85.000 đồng/kg, nhưng loại B và C thấp hơn đáng kể.

Trong bối cảnh chi phí đầu vào như phân bón, nhân công vẫn ở mức cao, mức giá này khiến nhiều nông dân lo lắng. Một số nhà vườn cho hay họ gần như không còn lợi nhuận, nhất là những hộ phải thuê mướn nhân công chăm sóc.

Tuy nhiên, dưới góc độ toàn ngành, việc giá sầu riêng "hạ nhiệt" lại được các chuyên gia xem là một tín hiệu tích cực và là cơ hội cho sự phát triển bền vững hơn. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho rằng mức giá hợp lý sẽ là yếu tố thuận lợi cho việc bán hàng.

Thứ nhất, giá cả cạnh tranh hơn giúp sầu riêng Việt Nam tăng sức hút so với đối thủ lớn là Thái Lan tại thị trường quốc tế. Thứ hai, nó mở ra cánh cửa cho ngành công nghiệp chế biến. Khi giá nguyên liệu đầu vào không còn quá "nóng", các doanh nghiệp sẽ mạnh dạn đầu tư vào sản phẩm đông lạnh, sấy khô, bánh kẹo... Đây là hướng đi giúp tạo ra giá trị gia tăng cao hơn, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu tươi vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Cuối cùng, mức giá "dễ chịu" hơn cũng giúp nhiều người tiêu dùng trong nước có cơ hội tiếp cận loại trái cây đặc sản này, qua đó kích cầu và mở rộng thị trường nội địa.

Rõ ràng, ngành sầu riêng Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng. Sự bùng nổ về kim ngạch là một thành tựu đáng ghi nhận, nhưng bài toán về lợi nhuận cho người nông dân và nguy cơ "tăng trưởng nóng" đang đòi hỏi những chiến lược phát triển dài hạn. Việc siết chặt quản lý mã số vùng trồng, kiểm soát chất lượng và đẩy mạnh chế biến sâu sẽ là chìa khóa để trái sầu riêng Việt Nam không chỉ lập đỉnh về kim ngạch mà còn thực sự phát triển một cách bền vững.

Đắk Lắk đẩy mạnh xây dựng thương hiệu sầu riêng xuất khẩu năm 2025

Giá sầu riêng phục hồi: Cơ hội ngắn hạn, thách thức dài hạn

Xuất khẩu rau quả: Sầu riêng dẫn dắt, thị trường Mỹ bứt phá, vững bước tới mục tiêu 7 tỷ USD