Hòa mình trong lễ hội Ok Om Bok để cảm nhận trọn vẹn văn hóa Khmer
Lễ hội Ok Om Bok tại Vĩnh Long là dịp đồng bào Khmer và du khách cùng hòa vào không gian văn hóa đặc sắc, từ nghi lễ cúng trăng truyền thống đến đua ghe ngo sôi động, góp phần bảo tồn bản sắc dân tộc và phát triển du lịch xanh bền vững.
| Lễ hội Ok Om Bok – Hành trình tìm về miền trăng của người Khmer |
 |
| Nguồn gốc và ý nghĩa của Lễ hội Ok Om Bok được sân khấu hóa, giúp người xem hiểu rõ hơn về lễ hội được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. |
Di sản sống động của đồng bào Khmer Nam Bộ
Tối 5/11, tại Khu di tích – danh lam thắng cảnh quốc gia Ao Bà Om (phường Nguyệt Hóa), tỉnh Vĩnh Long long trọng diễn ra đêm lễ hội Ok Om Bok – lễ hội truyền thống đặc sắc của đồng bào Khmer, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hằng năm, vào ngày rằm tháng Mười âm lịch, đồng bào Khmer Nam Bộ lại náo nức chuẩn bị cho lễ hội Ok Om Bok, còn gọi là Lễ Cúng Trăng hay Hội Đút Cốm Dẹp.
Không khí rộn ràng lan tỏa khắp các phum, sóc; lễ hội diễn ra trong không gian đầm ấm tại chùa hoặc sân nhà, với nghi thức cúng trăng (Som Pes Pras Khee) nhằm tạ ơn thần Mặt Trăng và đức Bồ Tát đã bảo vệ mùa màng, ban cho mưa thuận gió hòa, cầu mong năm mới bội thu. Thượng tọa Lý Hùng – Phó Hội trưởng Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hội Đoàn kết Sư sãi yêu nước TP Cần Thơ – cho biết, nghi lễ cúng trăng và đút cốm dẹp là phần không thể thiếu của lễ hội, thể hiện tinh thần đoàn kết, sẻ chia và hòa hợp trong cộng đồng.
 |
| Tiết mục múa “Chúc mừng” do diễn viên Đoàn Nghệ thuật Khmer Ánh Bình Minh trình bày tại đêm hội. |
Nghi thức được tiến hành trang nghiêm: Ban tổ chức tuyên bố khai lễ, chư Tăng hoặc Achar chủ trì cầm đĩa cốm dẹp, dùng muỗng hoặc lá cây múc cốm và lột chuối đút lần lượt cho người cao tuổi, quan khách, rồi đến các thành viên khác cùng “chia lộc”, “hưởng lộc”. Hành động ấy thể hiện lòng tôn kính, biết ơn và gắn bó giữa các thế hệ. Khi lễ hội tổ chức tại khu dân cư, các cụ cao niên am hiểu phong tục sẽ chủ trì, giúp nghi thức giản lược nhưng vẫn giữ trọn giá trị truyền thống. Không chỉ dừng lại ở nghi lễ tâm linh, lễ hội Ok Om Bok còn là không gian hội tụ niềm vui và giao lưu văn hóa.
Tại Vĩnh Long, từ ngày 30/10 đến 5/11, Tuần lễ Văn hóa Thể thao và Du lịch kết hợp cùng lễ hội Ok Om Bok tổ chức 19 hoạt động đặc sắc, mang đến cơ hội trải nghiệm phong phú cho người dân và du khách. Những trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, chạy việt dã, nhảy bao bố thu hút đông đảo người tham gia ở mọi lứa tuổi, tạo nên không khí rộn ràng, vui tươi khắp vùng. Cùng với đó là các chương trình biểu diễn nghệ thuật, trình diễn nhạc cụ và trang phục truyền thống Khmer, trưng bày bánh dân gian Nam Bộ và ẩm thực đặc trưng, giúp du khách cảm nhận trọn vẹn nét đẹp đời sống văn hóa Khmer.
 |
| Nhiều hoạt động giao lưu văn nghệ quanh Ao Bà Om tạo ra đêm hội rực rỡ sắc màu. |
Anh Kim Ngọc Rĩnh (xã Trà Cú) – người nhiều năm tham gia các trò chơi dân gian – chia sẻ rằng lễ hội là dịp để văn hóa Khmer lan tỏa, để người dân tự hào giới thiệu bản sắc dân tộc đến du khách. Du khách Cao Hồng Phương Hà (Đồng Tháp) ấn tượng trước không khí đoàn kết, vui tươi và nền ẩm thực phong phú, cho biết qua mỗi trò chơi, điệu múa, nghi thức, chị cảm nhận rõ tinh thần hòa hợp giữa các dân tộc. Nghệ sĩ Ưu tú Sang Sết nhận định: “Lễ hội Ok Om Bok là bức tranh sinh động tái hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó và lòng yêu nước của đồng bào Khmer, góp phần bảo tồn giá trị di sản phi vật thể quốc gia.”
Đặc biệt, nghi thức thả đèn hoa đăng và diễu hành quanh Ao Bà Om đã trở thành điểm nhấn rực rỡ, tạo nên khung cảnh lung linh, huyền ảo – nơi gửi gắm ước vọng về bình an và thịnh vượng. Lễ hội không chỉ tôn vinh truyền thống mà còn là cơ hội để Vĩnh Long quảng bá hình ảnh vùng đất thân thiện, mến khách, đưa văn hóa Nam Bộ đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.
Hướng tới phát triển du lịch xanh bền vững
 |
| Sân khấu hóa Lễ Ok Om Bok (đúc cốm dẹp) được thực hiện với nhiều nghi thức độc đáo, vui nhộn. |
Không chỉ mang giá trị văn hóa, lễ hội Ok Om Bok năm 2025 còn được tỉnh Vĩnh Long lồng ghép vào các chương trình phát triển kinh tế – xã hội và du lịch bền vững. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Quỳnh Thiện nhấn mạnh: “Lễ hội là dịp quảng bá hình ảnh con người, văn hóa và vùng đất Vĩnh Long; đồng thời thắt chặt tình đoàn kết dân tộc, khơi dậy phong trào thi đua lao động sản xuất và học tập trong nhân dân.”
Các hoạt động lễ hội còn tạo cơ hội để đồng bào Khmer nâng cao đời sống, giảm nghèo bền vững, góp phần xây dựng nông thôn mới và phát triển du lịch gắn với bảo tồn môi trường sinh thái. Năm nay, Giải đua ghe ngo tỉnh Vĩnh Long mở rộng thu hút 18 đội tham gia với 27 lượt tranh tài sôi nổi, mang đến bầu không khí phấn khởi và kịch tính. Cùng với đó là các môn thể thao dân gian như kéo co, đẩy gậy, chạy việt dã, nhảy bao bố, vừa rèn luyện sức khỏe, vừa gắn kết cộng đồng.
Các chương trình trình diễn nhạc cụ, trang phục truyền thống và giới thiệu ẩm thực Khmer mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa đa chiều. Ông Lâm Hữu Phúc – Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch – cho biết việc lồng ghép các hoạt động văn hóa và thể thao trong Tuần lễ Văn hóa Du lịch không chỉ góp phần bảo tồn di sản phi vật thể quốc gia mà còn kích cầu du lịch, quảng bá Vĩnh Long như điểm đến thân thiện, an toàn và bền vững.
 |
| Những chiếc đèn hoa đăng được đại biểu và người dân thả xuống mặt nước Ao Bà Om tạo nên những hình ảnh lung linh, rực rỡ sắc màu, kèm theo ước vọng bình an, mùa màng tươi tốt. |
Toàn tỉnh Vĩnh Long hiện có hơn 310.000 người Khmer, chiếm hơn 8% dân số; tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào còn 1,6%, hộ cận nghèo 3,2%. Các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới và phát triển du lịch đã giúp đồng bào Khmer tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh. Hòa thượng Thạch Sok Xane kêu gọi đồng bào tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết lương giáo, nêu cao tinh thần tương trợ và thi đua thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển của tỉnh.
Hướng tới phát triển du lịch xanh, Vĩnh Long chú trọng khai thác giá trị tự nhiên kết hợp văn hóa bản địa như du lịch trải nghiệm Ao Bà Om, tham quan làng nghề truyền thống, tham gia trò chơi dân gian trong khuôn viên lễ hội. Những hoạt động này không chỉ tạo thêm thu nhập cho người dân, mà còn nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, phát triển du lịch sinh thái bền vững. Nhờ đó, lễ hội Ok Om Bok không chỉ là dịp tôn vinh di sản văn hóa, mà còn trở thành điểm sáng trong chiến lược phát triển du lịch xanh của Vĩnh Long – nơi du khách có thể vừa trải nghiệm văn hóa Khmer, vừa tận hưởng không gian xanh sạch thân thiện, đậm chất miền Tây sông nước.
