Theo số liệu vừa được Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) công bố ngày 11/9, giá cà phê xay bán lẻ tại các cửa hàng đã lập mức kỷ lục 8,87 USD/pound (khoảng 480.000 VNĐ/kg) trong tháng 8. Đà tăng này không chỉ phản ánh mức tăng 21% so với cùng kỳ năm 2024, mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1997. So với tháng trước tăng 4%, mạnh nhất trong vòng 14 năm qua.

Cú sốc từ chính sách thuế quan

Nguyên nhân trực tiếp và nặng nề nhất đến từ chính sách thuế nhập khẩu.

Nguyên nhân trực tiếp và nặng nề nhất đến từ chính sách thuế nhập khẩu mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đang áp dụng. Vốn là quốc gia tiêu thụ cà phê hàng đầu thế giới nhưng lại phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nguồn cung từ bên ngoài (99% là hàng nhập khẩu), thị trường Mỹ ngay lập tức cảm nhận được sức ép.

Cụ thể, Brazil – nhà cung cấp cà phê lớn nhất thế giới và chiếm khoảng 1/3 lượng cà phê Arabica tiêu thụ tại Mỹ đang phải chịu mức thuế lên tới 50%. Đây được xem là động thái phản ứng của ông Trump trước việc Brazil xét xử và kết tội cựu Tổng thống Jair Bolsonaro, một đồng minh thân cận của ông.

Không chỉ Brazil, các quốc gia xuất khẩu lớn khác cũng đối mặt với rào cản thuế quan, trong đó Việt Nam chịu mức thuế 20% và Colombia là 10%.

Bà Diane Swonk, Kinh tế trưởng tại hãng kiểm toán KPMG, nhận định: "Giá cà phê sẽ dễ dàng lập kỷ lục mới khi mức thuế 50% mà Mỹ áp lên Brazil tháng trước phát huy tác động đầy đủ".

Nguồn cung toàn cầu sụt giảm

Bên cạnh yếu tố thuế quan, thị trường còn phải đối mặt với tình trạng thắt chặt nguồn cung toàn cầu. Biến đổi khí hậu gây ra các hiện tượng thời tiết bất thường, dẫn đến mất mùa nghiêm trọng tại hai "cường quốc" cà phê là Brazil (dẫn đầu về Arabica) và Việt Nam (dẫn đầu về Robusta).

Dữ liệu từ dịch vụ vận tải biển Vizion cho thấy, lượng cà phê nhập khẩu từ Brazil vào Mỹ đã giảm một nửa trong năm nay. Đặc biệt, tốc độ sụt giảm được đẩy mạnh trong tháng 8, với mức giảm hơn 75% so với cùng kỳ năm 2024. Nỗ lực bù đắp từ các nguồn cung khác như Việt Nam và Colombia cũng không đủ để lấp đầy khoảng trống này.

Bên cạnh yếu tố thuế quan, thị trường còn phải đối mặt với tình trạng thắt chặt nguồn cung toàn cầu.

Ông Thijs Geijer, chuyên gia kinh tế cấp cao của ngân hàng ING, cảnh báo rằng lượng cà phê tồn kho dồi dào trước đây chỉ giúp người tiêu dùng Mỹ tránh được một cú sốc giá tạm thời. "Đến một lúc nào đó, nếu người Mỹ vẫn uống cà phê với tốc độ như hiện tại, lượng dự trữ này cũng sẽ cạn kiệt. Sẽ phải có những lô hàng bổ sung, nhưng câu hỏi là cà phê đó sẽ đến từ đâu?" ông Geijer phân tích.

Phản ứng của doanh nghiệp và người tiêu dùng

Trước áp lực chi phí đầu vào, các doanh nghiệp đang phải tìm cách xoay xở. Tập đoàn J.M. Smucker, chủ sở hữu thương hiệu cà phê Folgers, cho biết nhiều khả năng sẽ phải nâng giá bán lẻ lần thứ ba trong năm nay sau hai lần điều chỉnh vào tháng 5 và tháng 8. Tại New Orleans, chuỗi cửa hàng French Truck Coffee đã phải thêm phụ phí 4% vào các đơn hàng để bù đắp chi phí.

Trong khi đó, "gã khổng lồ" Starbucks hiện vẫn giữ giá. Công ty cho biết nhờ chiến lược mua hàng đặc thù, tác động từ thuế quan sẽ đến chậm hơn và dự báo chi phí nguyên liệu sẽ chỉ tăng mạnh nhất vào năm 2026.

Tuy nhiên, theo chuyên gia Geijer, người tiêu dùng có thể còn chưa cảm nhận hết ảnh hưởng của thuế quan. Với thời gian vận chuyển từ Brazil mất 20 ngày, cộng thêm quá trình rang xay, tác động đầy đủ lên giá bán lẻ có thể sẽ rõ rệt nhất vào tháng 10 hoặc tháng 11 tới.

Hiện tại, ngành công nghiệp thực phẩm Mỹ đang tích cực vận động chính quyền Tổng thống Trump miễn trừ thuế quan cho những sản phẩm không thể nuôi trồng hiệu quả trong nước. Tuần trước, Nhà Trắng đã đưa cà phê vào danh sách các mặt hàng có thể được hưởng mức thuế thấp hơn nếu các thỏa thuận thương mại mới được ký kết.

Đợt tăng giá cà phê diễn ra trong bối cảnh lạm phát chung tại Mỹ cũng đang nóng trở lại (CPI tháng 8 tăng 2,9%), gây thêm áp lực cho bài toán điều hành kinh tế của Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Với 2/3 người trưởng thành ở Mỹ uống cà phê hàng ngày, việc giá cả của mặt hàng thiết yếu này leo thang chắc chắn sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chi tiêu của các hộ gia đình trong thời gian tới.

Giá cà phê hôm nay 10/9: Thị trường "dậy sóng", giá trong nước và thế giới đồng loạt tăng phi mã

Bảy món ăn đặc sản Hà Nội níu chân thực khách bốn phương

Giá cà phê hôm nay 11/9: Thế giới tăng vọt, thị trường trong nước bất ngờ quay đầu giảm