Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Ảnh: GIA HÂN

Bổ sung trách nhiệm bồi thường và cơ chế bảo vệ người mua

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) nêu rõ, dự án luật cần bổ sung quy định buộc các sàn thương mại điện tử và nền tảng livestream phải chủ động bồi thường thiệt hại trong trường hợp sản phẩm được quảng bá thông qua thuật toán hiển thị bị xác định gây hại cho người tiêu dùng.

“Quy định như vậy sẽ tạo động lực tài chính mạnh mẽ, buộc các nền tảng phải tự sàng lọc kỹ hơn, thay vì để hàng giả, hàng kém chất lượng bày bán công khai”, bà Tú Anh nhấn mạnh.

Ngoài ra, bà đề nghị dự luật phải có quy định yêu cầu nền tảng công khai đầy đủ thông tin về sản phẩm như nguồn gốc, chất lượng, các thông số liên quan trước khi giao dịch hoàn tất. Điều này giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định sáng suốt và giảm nguy cơ bị lừa đảo.

Về cơ chế giải quyết tranh chấp, bà Tú Anh chỉ ra rằng các quy định hiện tại còn phức tạp, khiến người mua rơi vào thế bất lợi khi đối diện các doanh nghiệp lớn. Do đó, cần thành lập một cơ quan giải quyết tranh chấp thương mại điện tử độc lập hoặc xây dựng hệ thống trọng tài điện tử với thủ tục đơn giản, chi phí thấp và khả năng thực thi nhanh chóng.

Đồng thời, bà kiến nghị bổ sung quy định về tố tụng tập thể, cho phép nhiều người tiêu dùng cùng khởi kiện để yêu cầu bồi thường. Cơ chế này sẽ giúp cân bằng sức mạnh pháp lý giữa người mua và các tập đoàn công nghệ lớn.

Liên quan trách nhiệm pháp lý, bà khẳng định các nền tảng không thể lấy lý do “chỉ là trung gian” để thoái thác nghĩa vụ, bởi thuật toán hiển thị ảnh hưởng trực tiếp đến thông tin người tiêu dùng tiếp cận. Vì vậy, cần quy định rõ các nền tảng phải minh bạch hóa các tham số chính, nhất là những yếu tố liên quan đến quảng cáo và phân phối nội dung bán hàng.

Đại biểu cũng chỉ ra việc kiểm soát hàng trăm ngàn phiên livestream mỗi ngày là thách thức lớn. Bà đề nghị chuyển giao một phần nghĩa vụ giám sát sơ cấp cho các nền tảng, yêu cầu họ chủ động phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm, thay vì để cơ quan quản lý “gánh” toàn bộ trách nhiệm. Các cơ quan chức năng sẽ đóng vai trò giám sát việc thực hiện nghĩa vụ, có thể kết hợp với hệ thống VNeID đang triển khai.

Đề xuất cơ quan đặc thù giải quyết khiếu nại và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Hải Nam (TP Huế) cho rằng thương mại điện tử và hoạt động livestream có đặc thù diễn ra trên không gian mạng, khiến người mua dễ hiểu sai về sản phẩm. Do đó, ông kiến nghị cần có một cơ quan đặc thù hơn để xử lý khiếu nại trong lĩnh vực này.

Theo ông, dự thảo hiện đang phân biệt hai khái niệm: nền tảng giao dịch điện tử và nền tảng mạng xã hội, song cần làm rõ chức năng của từng loại hình để tránh chồng chéo.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Ở góc độ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sửa đổi, hiện đã có hiệu lực. Song song với đó, các nội dung xử lý hàng giả, hàng nhái, xâm phạm sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại cũng đã được bổ sung, “gia cố” trong dự thảo luật.

Ông thông tin thêm, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số của Bộ Công Thương sẽ chịu trách nhiệm quản lý nhà nước, đồng thời đóng vai trò kết nối, hỗ trợ giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Ngoài ra, các cơ chế giải quyết tranh chấp khác có thể được vận dụng theo quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Luật này đã quy định rõ 4 phương thức xử lý gồm: thương lượng, hòa giải, trọng tài hoặc đưa ra tòa án.

Liên quan trách nhiệm trung gian của nền tảng, Thứ trưởng Tân cho biết Bộ sẽ tiếp thu và rà soát lại Luật Chất lượng hàng hóa mới được thông qua, để bổ sung quy định liên quan đến truy xuất nguồn gốc, qua đó nâng cao tính minh bạch và bảo vệ tốt hơn quyền lợi người mua.

Thương mại điện tử mở đường xuất khẩu mới

Dự thảo Luật Thương mại điện tử: Siết chặt quản lý livestream, người bán hàng phải định danh qua VNeID