Do tác động từ tình hình địa chính trị toàn cầu, chi phí mua điện tăng mạnh trong giai đoạn 2022-2023, khiến tập đoàn EVN lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỷ đồng.

Giá điện dự kiến chưa ảnh hưởng hoặc chỉ tăng nhẹ trong năm nay

Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), do tác động từ tình hình địa chính trị toàn cầu, chi phí mua điện tăng mạnh trong giai đoạn 2022-2023, khiến tập đoàn này lỗ lũy kế khoảng 50.029 tỷ đồng. Đến cuối năm 2024, Công ty mẹ - EVN vẫn còn khoản lỗ khoảng 44.792 tỷ đồng.

Bộ Công Thương nhận định điều này làm vốn đầu tư nhà nước vào EVN bị giảm, không bảo toàn được nguồn vốn. Nếu khoản lỗ không được tính toán để thu hồi trong giá điện, phần vốn đầu tư nhà nước giảm sẽ không kịp bù đắp. Trước đó, EVN đã kiến nghị Bộ trưởng Công Thương báo cáo Thủ tướng cho phép tính toán lỗ lũy kế này như một khoản chi phí được đưa vào giá bán lẻ điện bình quân.

Ngoài ra, Bộ Tài chính sẽ cùng Bộ Công Thương phối hợp quản lý giá và vốn nhà nước, chịu trách nhiệm về tính chính xác, hợp lệ của chi phí EVN đưa ra. Nếu phát hiện sai sót, Bộ Công Thương có quyền yêu cầu EVN dừng hoặc điều chỉnh trong vòng 5 ngày.

Cơ quan quản lý cho biết cơ chế điều hành giá bán lẻ điện trong dự thảo lần này cơ bản giữ nguyên, chỉ làm rõ thêm việc phân bổ chi phí. Với điều kiện thủy văn thuận lợi 7 tháng đầu năm, kết quả kinh doanh của EVN khả quan hơn dự kiến, nên nếu bổ sung quy định mới, giá điện cuối năm cơ bản chưa bị tác động hoặc chỉ tăng nhẹ 2-5%. Nếu tăng 3% từ tháng 10, chỉ số CPI cả năm dự kiến chỉ tăng thêm khoảng 0,03 điểm phần trăm.

Bộ Công Thương nhấn mạnh việc điều chỉnh giá điện sẽ có lộ trình, tránh tình trạng “giật cục”, đồng thời bảo đảm ổn định kinh tế - xã hội, hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và người dân.

Đề xuất cơ chế bù lỗ với 2 phương án

Trong dự thảo lần 3, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung quy định cho phép EVN tính các khoản chi phí chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá bán lẻ điện bình quân. Đây được coi là cơ sở pháp lý giúp EVN thu hồi khoản lỗ từ các năm trước thông qua việc điều chỉnh giá bán lẻ điện trong những năm tiếp theo.

Bộ Công Thương đưa ra hai phương án để xử lý:

Phương án 1: Cho phép EVN phân bổ chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp vào giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên báo cáo tài chính đã kiểm toán từ năm 2022 trở đi, sau khi trừ lợi nhuận từ hoạt động khác (nếu có). Phương án này có thể áp dụng cho những năm sau nếu tiếp tục phát sinh. Bộ đánh giá phương án tạo sự chủ động cho công tác điều hành, song cũng có ý kiến lo ngại sẽ làm giảm động lực tiết kiệm, kiểm soát chi phí của các đơn vị điện lực.

Phương án 2: Chỉ xử lý các chi phí trực tiếp chưa bù đắp từ năm 2022 đến trước khi nghị định có hiệu lực, không áp dụng cho các năm tiếp theo. Phương án này buộc các đơn vị điện lực phải siết chặt quản trị, giảm thiểu chi phí phát sinh và tránh tái diễn tình trạng tương tự.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đề xuất tính cả chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa phân bổ và chênh lệch tỷ giá chưa thanh toán cho các nhà máy điện. Quy định mới sẽ xác định rõ khoản chênh lệch chưa bù đắp để phân bổ vào giá điện, dựa trên số liệu minh bạch từ báo cáo tài chính hàng năm của EVN đã kiểm toán và công khai.

Theo Bộ, các phương án tính toán bao quát toàn bộ kết quả kinh doanh của EVN, kể cả hoạt động liên quan đến điện. Đây là nguồn thu quan trọng giúp bù đắp chi phí khi giá bán lẻ chưa kịp điều chỉnh, từ đó giảm áp lực điều hành giá điện.

Ví dụ, trong năm 2022 và 2023, doanh thu hoạt động tài chính của EVN lần lượt đạt 12.070 tỷ đồng và 14.982 tỷ đồng, góp phần đáng kể vào việc bù đắp chi phí sản xuất. Nếu không có nguồn thu này, mức chênh lệch cần bù đắp sẽ còn cao hơn.

Bộ Công Thương khẳng định việc sửa đổi, bổ sung lần này phù hợp nguyên tắc: giá bán lẻ điện phải phản ánh kịp thời biến động đầu vào, đồng thời bảo đảm bù đắp chi phí hợp lý và có lợi nhuận phù hợp.

Đề xuất giá bán lẻ điện còn 5 bậc tác động thế nào đến người dùng?

Quy định mới nhất về khung giá bán lẻ điện bình quân

Từ 10/5, giá điện tăng 4,8%: Hàng triệu hộ dân chịu tác động trực tiếp