Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đối mặt nhiều rào cản khi tiếp cận thị trường quốc tế truyền thống

Doanh nghiệp nhỏ gặp khó khi xuất khẩu

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) chiếm tỷ lệ áp đảo trong nhiều ngành sản xuất, đặc biệt là dệt may – một trong những lĩnh vực xuất khẩu chủ lực với kim ngạch gần 44 tỉ USD trong năm 2024. Tuy nhiên, theo ông Trương Văn Cẩm – Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), có tới 93,2% DN trong ngành này là DNNVV, nên gặp không ít rào cản khi tiếp cận thị trường quốc tế như chi phí xuất khẩu cao, năng lực cạnh tranh thấp, khó khăn về vốn, áp lực từ các chính sách đối ứng, xung đột thương mại và địa chính trị toàn cầu.

Đây không chỉ là vấn đề riêng của ngành dệt may. Với ngành chế biến gỗ, dù Việt Nam được đánh giá có tỷ lệ nội địa hóa cao, sản phẩm được ưa chuộng tại nhiều quốc gia, song doanh số xuất khẩu vẫn còn khá khiêm tốn. Ông Trần Lam Sơn – nhà sáng lập nhà máy gỗ Thiên Minh và thương hiệu Green Mekong – chia sẻ, thị trường đồ gỗ thế giới là một “miếng bánh lớn”, nhưng phần mà DN Việt “cắt được” vẫn còn quá nhỏ. Thậm chí với những ngành tiềm năng như gia vị, phần lớn vẫn chỉ dừng ở xuất khẩu nguyên liệu thô, chưa tạo được chỗ đứng bằng thương hiệu riêng.

Với quy mô nhỏ, việc DNNVV trực tiếp xuất khẩu sang các thị trường lớn như Mỹ, EU vẫn bị đánh giá là "gần như không thể". Đơn giản vì chi phí vận hành, nghiên cứu thị trường, marketing, hậu cần... đều quá lớn, vượt khả năng tài chính và nguồn lực nhân sự của nhiều DN.

Thương mại điện tử giúp giải bài toán chi phí

Thương mại điện tử mở ra cơ hội xuất khẩu hiệu quả cho doanh nghiệp với chi phí tối ưu.

Tuy vậy, chính sự linh hoạt và quy mô nhỏ lại trở thành lợi thế giúp nhiều DNNVV Việt Nam dễ dàng thích ứng, tận dụng các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới như Amazon, eBay, Alibaba... để từng bước vươn ra thị trường quốc tế. Xu hướng tiêu dùng toàn cầu hiện nay ngày càng chuộng đơn hàng nhỏ lẻ, yêu cầu giao hàng nhanh, thiết kế cá nhân hóa – điều mà các DN lớn khó linh hoạt bằng DN nhỏ.

Ông Bùi Huy Hoàng – Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và công nghệ số (eComDX), Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công thương) – nhận định, TMĐT xuyên biên giới không chỉ là công cụ nhất thời, mà là động lực dài hạn nếu DN biết cách xây dựng chiến lược bài bản từ dữ liệu khách hàng, marketing, dịch vụ hậu mãi, đến vận hành trọn chuỗi cung ứng quốc tế.

Thực tế, nhiều DN nhỏ trong ngành dệt may đã xuất khẩu thành công nhờ khai thác thế mạnh nguyên phụ liệu truyền thống, kết hợp kỹ thuật thủ công và thiết kế độc đáo để tạo dấu ấn riêng trên thị trường. Với ngành gỗ, sự nổi bật của dòng sản phẩm từ gỗ keo (Acacia) – vốn có nguồn gốc từ rừng trồng trong nước – đang chiếm ưu thế trên các sàn TMĐT quốc tế nhờ khả năng cá biệt hóa sản phẩm phù hợp từng thị trường ngách.

Theo ông Trịnh Khắc Toàn – Giám đốc Amazon Global Selling miền Bắc, để xuất khẩu qua TMĐT hiệu quả, DN cần chú trọng ba yếu tố then chốt: hiểu khách hàng, hiểu sản phẩm, và xây dựng thương hiệu. DN cần xác định rõ thị trường mục tiêu, nắm bắt xu hướng tiêu dùng, điều chỉnh bao bì, kiểu dáng và thông điệp phù hợp với đặc thù văn hóa từng khu vực.

Xây dựng thương hiệu được xem là chìa khóa giúp gia tăng giá trị sản phẩm, đồng thời tạo lòng tin và sự trung thành nơi khách hàng quốc tế. “Khi sản phẩm mang câu chuyện văn hóa, bản sắc Việt Nam đi kèm thương hiệu mạnh, đó là lúc TMĐT không chỉ giúp bán hàng mà còn lan tỏa tinh hoa Việt đến toàn cầu”, ông Toàn nhấn mạnh.

Tương tự, ông Nguyễn Trung Dũng – CEO của DH Foods – cũng khẳng định: TMĐT không phải là cuộc chơi dễ dàng. Nếu DN không đầu tư bài bản, từ xây dựng thương hiệu, nghiên cứu thị trường, cho đến chăm sóc khách hàng... thì rất dễ bị đào thải. “Chúng ta cần vượt lên xuất nguyên liệu để chinh phục thị trường bằng chính thương hiệu Việt, bởi đó mới là con đường tạo ra giá trị bền vững”, ông Dũng nhận định.

Từ giống đến chế biến: Dứa Việt vươn ra thị trường thế giới

Từ lượng sang chất: Chè Việt chinh phục thị trường nội địa

Trung Quốc vượt Mỹ, trở thị trường nhập khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam

"Cởi trói" cho xuất khẩu gạo: Cú hích cho thương hiệu hay cuộc đua về giá?

Nghịch lý ngành cà phê: "Vua" xuất khẩu nhân xanh, "lép vế" trên sân nhà chế biến sâu