Tiền thuế không ngừng tăng

Theo thông tin được công bố, từ khi áp dụng thuế bảo vệ môi trường (năm 2012), tổng số thu từ sắc thuế này liên tục tăng (tăng gấp 6 lần, từ hơn 11.000 tỷ đồng năm 2012 lên gần 69.000 tỷ đồng dự thu trong năm 2019), trong đó xăng, dầu đóng góp hơn 90%.

Gần đây Bộ Tài chính nhận được kiến nghị của cử tri TP Đà Nẵng do Ban Dân nguyện - Ủy ban Thường vụ Quốc hội chuyển đến, trong đó cử tri cho rằng mức thuế này rất lớn (4.000 đồng/lít xăng), cử tri TP Đà Nẵng đề nghị công khai cho nhân dân biết việc quản lý, sử dụng nguồn thu này.

Bộ Tài chính cho hay, xăng, dầu thuộc diện chịu thuế bảo vệ môi trường theo quy định của Luật Thuế bảo vệ môi trường có hiệu lực từ 1/1/2012. Luật Thuế bảo vệ môi trường quy định khung mức thuế thuế bảo vệ môi trường và giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định mức thuế cụ thể theo các nguyên tắc đã được xác định tại Luật. Mức thuế thuế bảo vệ môi trường hiện hành đối với xăng là 4.000 đồng/lít xăng.

Theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, các khoản thu từ thuế, phí và các khoản thu khác trong đó có thuế bảo vệ môi trường được tổng hợp đầy đủ vào cân đối ngân sách nhà nước. Đây không phải là khoản thu mang tính đối giá và hoàn trả trực tiếp.

Nguyên tắc cân đối ngân sách nhà nước là: các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác theo quy định của pháp luật được tổng hợp đầy đủ vào cân đối ngân sách nhà nước theo nguyên tắc không gắn với nhiệm vụ chi cụ thể.

Đại diện Vụ chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho biết, theo Luật Ngân sách nhà nước, các khoản thu từ thuế, phí… được thu vào ngân sách và sẽ chi theo dự toán được Quốc hội. Đồng nghĩa "không phải thuế bảo vệ môi trường thu được 1 đồng thì sẽ chi 1 đồng" mà hàng năm, căn cứ vào tình hình ngân sách, Quốc hội sẽ phê duyệt dự toán thu chi ngân sách. Ngân sách của nhà nước được chia làm ba phần: chi thường xuyên, chi đầu tư phát triển và chi trả nợ. Như vậy, phần thu được từ thuế bảo vệ môi trường sẽ nộp vào ngân sách, và từ đó Quốc hội sẽ cân đối và duyệt chi cho ba khoản trên.

Riêng về các khoản chi cho mục đích bảo vệ môi trường, theo số liệu của Bộ Tài chính, tổng chi cho các nhiệm vụ bảo vệ môi trường giai đoạn 2012 -2016 là khoảng 131.857 tỉ đồng, bình quân khoảng 26.371 tỉ đồng/năm. Trong số đó, tổng số chi thường xuyên cho bảo vệ môi trường khoảng 89.131 tỉ đồng, gồm chi thường xuyên bố trí trực tiếp là khoảng 52.420 tỉ đồng và phần chi thực hiện các chính sách quản lý sử dụng đất trồng lúa, phát triển rừng, hỗ trợ khai thác, nuôi trồng hải sản, duy tu đê điều, khuyến nông, công ích thủy nông... khoảng 36.711 tỉ đồng.

Thực tế, việc áp dụng Luật thuế Bảo vệ môi trường đến nay đã gần 10 năm, với hiện trạng chất lượng môi trường ngày càng suy thoái nghiêm trọng, người dân có phần hoài nghi về việc sử dụng thuế vào mục đích “hạn chế việc sử dụng hàng hóa gây ô nhiễm, khuyến khích sử dụng sản phẩm thay thế, thân thiện với môi trường”.

Về ý kiến trên, nguyên Viện trưởng Viện Thị trường giá cả (Bộ Tài chính) nhận định, bất kỳ người dân nào cũng đòi hỏi sự minh bạch, hiệu quả trong sử dụng các khoản thu thuế. Đơn cử Hà Nội có hàng chục triệu xe máy, ôtô chạy bằng xăng, dầu, nên khoản thu thuế từ số này cũng không nhỏ, song môi trường Thủ đô ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng.

Nguyên Phó Tổng cục trường Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cũng cho biết: “các quy định cần chặt chẽ hơn để ưu tiên các loại phí sẽ quay lại trực tiếp chi trả cho vấn đề đó”.

Trước đó, nhiều chuyên gia kinh tế đề nghị cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung luật theo hướng tăng thuế đối với hàng hóa gây ô nhiễm môi trường khi sản xuất, sử dụng và sau khi sử dụng.

Hà An (TH)