85% tổng sản lượng cà phê nhân Việt Nam hàng năm được xuất khẩu.

Doanh nghiệp cà phê lo áp lực tài chính và thủ tục hoàn thuế

Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA) mới đây đã gửi văn bản lên Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành liên quan, kiến nghị đưa sản phẩm cà phê nhân sống xuất khẩu ra khỏi diện chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo quy định mới tại Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 và Nghị định 181/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1-7-2025.

Theo VICOFA, trên 85% tổng sản lượng cà phê nhân của Việt Nam phục vụ xuất khẩu, trong khi tiêu dùng nội địa chỉ chiếm chưa tới 15%. Vì vậy, gần như toàn bộ số thuế GTGT 5% thu được từ cà phê nhân sau đó cũng sẽ được hoàn lại. Điều này khiến quy trình thu – hoàn trở nên tốn kém, vừa làm tăng chi phí tài chính cho doanh nghiệp, vừa gây áp lực cho hệ thống cơ quan thuế do phát sinh thêm nhân sự, thủ tục.

Cụ thể, doanh nghiệp phải nộp thuế trước khi xuất khẩu, sau đó mới được làm thủ tục hoàn thuế. Trong bối cảnh giá cà phê nhân đã vượt mức 100.000 đồng/kg, việc phải "gánh" thêm khoản thuế 5% càng khiến vốn lưu động của doanh nghiệp bị thắt chặt. Thêm vào đó, theo Chủ tịch VICOFA Nguyễn Nam Hải, quy định hiện hành yêu cầu người bán hàng phải hoàn thành nghĩa vụ thuế thì doanh nghiệp mua hàng mới đủ điều kiện được hoàn thuế, điều này tạo ra rủi ro chồng rủi ro.

VICOFA cũng dẫn chứng bài học từ giai đoạn trước năm 2013, khi cà phê nhân từng bị áp thuế GTGT 5%. Chính sách này đã dẫn đến hàng loạt vụ gian lận thuế, chiếm dụng hoàn thuế, gây thiệt hại cho ngân sách và làm khó cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Chính vì vậy, từ năm 2013, Chính phủ đã quyết định đưa cà phê nhân ra khỏi diện chịu thuế. Việc áp dụng lại thuế GTGT 5% từ 1-7-2025 được cho là bước lùi, làm suy giảm khả năng cạnh tranh của ngành cà phê Việt Nam.

Ngành gạo cảnh báo nguy cơ mất đà xuất khẩu vì chính sách thuế

Theo VFA, việc áp dụng mức thuế VAT 5% sẽ tạo ra một số khó khăn như làm gia tăng nguồn vốn và chi phí sản xuất của doanh nghiệp xuất khẩu gạo.

Tương tự ngành cà phê, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cũng đã gửi văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh chính sách thuế GTGT đối với mặt hàng gạo. Theo VFA, việc đưa gạo vào diện chịu thuế GTGT 5% đang tạo ra nhiều rào cản cho doanh nghiệp, đặc biệt về dòng vốn và chi phí sản xuất.

Doanh nghiệp lương thực hiện nay phải nộp thuế GTGT 5% ở khâu thương mại nhưng lại không được các tổ chức tín dụng giải ngân phần thuế này khi vay vốn lưu động. Điều đó khiến doanh nghiệp phải tự xoay xở nguồn lực để tạm nộp thuế, làm tăng áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh. Trong khi đó, giai đoạn từ khâu thu mua đến chế biến – xuất khẩu luôn đòi hỏi nguồn vốn lớn và luân chuyển nhanh.

VFA cũng cảnh báo nguy cơ gian lận thuế khi các doanh nghiệp trung gian có thể lợi dụng quy trình thu – hoàn để chiếm dụng tiền thuế. Điều này không chỉ làm thất thoát ngân sách nhà nước mà còn khiến các doanh nghiệp xuất khẩu chính danh bị ách tắc trong quá trình hoàn thuế. Mất thời gian chờ đợi hoàn thuế đồng nghĩa với việc doanh nghiệp bị gián đoạn kế hoạch kinh doanh và giảm sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Trong năm 2024, ngành gạo ghi nhận kỷ lục xuất khẩu với 5,67 tỷ USD, còn cà phê đạt gần 5,7 tỷ USD. Sáu tháng đầu năm 2025, cà phê xuất khẩu đạt 5,5 tỷ USD, gạo đạt 2,45 tỷ USD. Đây đều là những con số ấn tượng, cho thấy vai trò chiến lược của hai ngành hàng này trong kim ngạch xuất khẩu nông sản quốc gia.

Các hiệp hội ngành hàng nhận định, trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, nếu không có giải pháp hỗ trợ thuế khóa phù hợp, Việt Nam sẽ gặp bất lợi trong cuộc cạnh tranh thị phần toàn cầu.

Xây dựng thương hiệu nông sản Việt: Thách thức từ rào cản thủ tục

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ “nút thắt” cho ngành cà phê và cá ngừ

Nông sản Việt vươn xa: Cuộc chiến giảm giá thành từ gốc rễ

Thủ tướng chỉ đạo gỡ vướng cho hồ tiêu, thanh long xuất khẩu sang EU

Sầu riêng Trung Quốc đắt gấp đôi hàng Thái: Vì sao vẫn hút khách?