Mới đây tại Hội thảo trực tuyến “Phục hồi – Tăng tốc – Bứt phá – Phát triển - Bền vững ngành gỗ giai đoạn hậu đại dịch” do Tổ chức Forest Trends, Hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP HCM (HAWA), Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) và các Hiệp hội chế biến gỗ Bình Dương, Đồng Nai, Bình Định… phối hợp tổ chức, nhiều đại diện các đơn vị nhận định Covid-19 đã tác động mạnh đến ngành gỗ và dự báo tăng trưởng xuất khẩu của ngành năm 2020 có thể bằng 0%.

Trước đó, ngành gỗ Việt Nam đặt mục tiêu đạt 12 tỷ USD trị giá kim ngạch xuất khẩu trong năm 2020. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong quý I/2020, trị giá xuất khẩu nhóm hàng này đạt 2,58 tỷ USD, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm ngoái và đạt 21,5% kế hoạch năm.

Đáng nói, thực tế dịch Covid-19 đã gây ảnh hưởng nặng nề đến ngành gỗ. Chỉ tính riêng tháng 4/2020, khoảng 80% các đơn hàng bị tạm dừng, các thị trường lớn kim ngạch xuất khẩu gần như đóng băng.

Theo Thứ trưởng thường trực Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn, đối với thị trường trong nước, hiện nay có sản phẩm của các làng nghề truyền thống có đến 70-80% sản phẩm không tiêu thụ được, phải tạm dừng hoạt động sản xuất. Các sản phẩm chế biến cao cấp cho các công trình lớn (khách sạn, công sở) giảm 90% doanh thu so với cùng kỳ.

Sản xuất, tiêu thụ đình trệ, ảnh hưởng đến chuỗi, cả những người cung cấp nguyên, phụ liệu, đặc biệt cả những người trồng rừng. Chúng tôi nắm tình hình một số địa phương, người trồng rừng đã kêu khó khăn vì gỗ không có người mua.

Tình hình sản xuất của ngành chế biến, xuất khẩu gỗ có thể nói là ngừng trệ, do không có đơn hàng nên 90% doanh nghiệp phải tạm dừng hoặc luân chuyển một bộ phận lao động, đang kéo theo nguy cơ đứt gãy toàn chuỗi ngành gỗ.

Ảnh minh họa

Tiến hành khảo sát 124 doanh nghiệp trong ngành vào cuối tháng 3/2020 vừa qua, kết quả 100% doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Trong đó, 75% số doanh nghiệp cho biết, thiệt hại ban đầu ước tính khoảng 3.066 tỷ đồng. Hơn một nửa số doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết, đã phải thu hẹp quy mô sản xuất. Khoảng 35% doanh nghiệp dù đang hoạt động bình thường nhưng sẽ phải tạm ngừng sản xuất trong thời gian tới; 7% số doanh nghiệp đã ngừng hoạt động và chỉ có 7% doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường.

Hệ quả Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) dự báo, tình hình tăng trưởng xuất khẩu của ngành năm 2020 có thể bằng 0%, thậm chí là tăng trưởng âm.

Các chuyên gia cho rằng, để vượt qua khó khăn, Chính phủ cần sớm ban hành các cơ chế, chính sách mới để hỗ trợ doanh nghiệp, bản thân các doanh nghiệp cũng phải nhanh chóng thay đổi để thích ứng với tình hình mới. Ngành gỗ Việt Nam cần phải thay đổi tư duy, hình thành và đẩy mạnh các liên kết giữa các doanh nghiệp trong ngành, xây dựng chuỗi cung trong nước và phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ…

Bên cạnh đó cũng cần đa dạng hóa thị trường nguyên liệu, chủ động trong sản xuất bởi sau thời gian ứng phó với Covid-19, Việt Nam nhìn ra các chuỗi cung xuất khẩu đồ gỗ hiện nay chưa tốt, phụ thuộc một phần nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc.

Tuy nhiên ngành gỗ vẫn có cơ hội vươn lên nếu tận dụng tốt nội dung các hiệp định thương mại được Việt Nam ký kết trong những năm qua như: CPTPP/EVFTA/VKFTA/AEC để chuyển dịch sản xuất, đơn hàng, đầu tư, tái cấu trúc chuỗi cung ứng từ các quốc gia châu Âu và Mỹ, Nhật Bản, ..

Hà Linh